یکی از اختلالات مادرزادی مهم در نوزادان پسر بیماری هیپوسپادیاس (Hypospadias) است که در آن سوراخ مجرای ادرار پائین تر از محل طبیعی بر روی تنه آلت تناسلی باز می شود. اگر نوزادی بنظر برسد که بصورت مادرزادی ختنه شده است باید مشکوک به این بیماری شد. این بیماری دارای طیف وسیع است و از بسیار خفیف تا بسیار شدید که در آن در تشخیص جنس نوزاد مشکل پیدا می شود، متفاوت خواهد بود.
جراحی این بیمار از جمله جراحهیای مشکل محسوب می شود و در موارد شدید کودک نیاز به چندین بار جراحی خواهد داشت. هیپوسپادیاس (Hypospadias) یک نقص مادرزادی در نوزاد پسر است که در آن سوراخ مجرای ادرار پائین تر از حد طبیعی در زیر آلت تناسلی باز می شود. از هر 300 نوزاد پسر یکی دارای هیپوسپادیاس خواهد بود. علت آن عدم تکامل کامل آلت تناسلی است. وقتی جنین در داخل رحم مادر است، آلت تناسلی تحت تأثیر هورمون تستوسترون تکامل می یابد. اگر در مرحله ای از تکامل اثر تستوسترون مهار شود، تکامل آلت تناسلی مواجه با اشکال شده و سبب اختلالات تکاملی از جمله هیپوسپادیاس می شود. اگرچه این بیماری ژنتیکی نیست ولی ممکن است فامیلی باشد. در 7 درصد موارد پدر نوزاد نیز هیپوسپادیاس (Hypospadias) داشته است. شانس اینکه نوزاد پسر بعدی نیز دارای هیپوسپادیاس باشد، 12 درصد است. اگر هم پدر و هم برادر داری هیپوسپادیاس باشند، این شانس به 21 درصد می رسد.
عوامل خطر زا: یک عده فاکتورهائی هستند که نوزاد را مستعد ابتلاء به هیپوسپادیاس می کنند، آنها عبارتند از:
- سن مادر زیاد باشد
- بچه به روش IVF بدنیا آمده باشد
- در زمان حاملگی مادر مواجه با سموم گیاهی شود.
سایر بیماریهای همراه: هیپوسپادیاس معمولاً به تنهائی دیده می شود ولی آن گاها همراه با سایر بیماریهای مادرزادی به شرح زیر است:
- 10 درصد دارای بیضه نزول نکرده یکطرفه هستند
- کجی آلت تناسلی که هر قدر شدت هیپوسپادیاس شدیدتر باشد، کجی نیز شدیدتر است.
شدت این بیماری بسیار متغیر است و طیف آن از بسیار خفیف تا بسیار شدید متفاوت است. مثلا سوراخ مجرای ادرار ممکن است چند میلی متر پائین تر از حد طبیعی باز شود و یا اینکه آن در محل اتصال کیسه بیضه به آلت تناسلی قرار گیرد. هیپوسپادیاس را بر حسب شدت به سه درجه تقسیم می کنند:
- درجه یک: سوراخ مجرای ادرار پائین تر از حد طبیعی ولی در روی کلاهک آلت تناسلی باز می شود (شکل 1).
- درجه 2: سوراخ مجرای ادرار پائین تر از حد طبیعی در روی تنه آلت تناسلی باز می شود (شکل 2) که آن نیز به سه درجه تقسیم می شود:
- سوراخ مجرای ادرار در یک سوم ابتدائی تنه آلت تناسلی باز می شود.
- سوراخ مجرای ادرار در یک سوم میانی تنه آلت تناسلی باز می شود.
- سوراخ مجرای ادرار در یک سوم انتهائی تنه آلت تناسلی باز می شود.
- درجه 3: سوراخ مجرای ادرار در ناحیه میاندوراه باز می شود (شکل 3).
علائم هیپوسپادیاس
هیپوسپادیاس (Hypospadias) به راحتی توسط پزشک قابل تشخیص است ولی جهت راهنمائی والدین هیپوسپادیاس می تواند علائم زیر را ایجاد کند:
- پائین تر از حد طبیعی قرار گرفتن سوراخ مجرای ادرار
- کجی آلت تناسلی بطرف پائین
- پاشیدن ادرار هنگام ادرار کردن
- نصف پوست ختنه گاه وجود ندارد، یعنی نوزاد بصورت ناقص ختنه شده بنظر می رسد.
عوارض هیپوسپادیاس
- جریان ادرار مستقیم نیست و معمولاً ادرار پاشیده می شود.
- کجی آلت تناسلی که اگر شدید باشد سبب درد در هنگام نزدیکی می شود و یا اینکه نزدیکی عملاً غیر ممکن می گردد.
- فشارهای روحی و روانی
- اگر سوراخ مجرای ادرار خیلی پائین باز شود چون هنگام نزدیکی مایع منی وارد بدن همسر نمی شود و بیرون می ریزد، مشکل باروری ایجاد می گردد.
این بیماری اکثراً همراه با کجی آلت تناسلی بطرف پائین می باشد. گاهاً بعلت اینکه پوست ناحیه ختنه گاه خوب تکامل پیدا نمی کند، بنظر می رسد که نوزاد ختنه شده مادرزادی است در صورتیکه اینطور نیست و در همچون مواردی باید بدنبال هیپوسپادیاس بود.
تشخیص
برای تشخیص نیاز به تست خاصی نیست این بیماری هنگام تولد مشخص است و معمولاً پزشکی که نوزاد را بعد از تولد معاینه می کند آنرا تشخیص می دهد. اگر هیپوسپادیاس (Hypospadias) خیلی شدید باشد ممکن است در تشخیص جنس بچه مشکلاتی پیش بیاید. در همچون مواردی از آزمایش کروموزومی و روشهای تصویر برداری برای تشخیص جنس نوزاد استفاده می شود.
درمان
درمان این بیماری با جراحی است و از جراحی ساده تا جراحیهای پیچیده متفاوت است. در موارد شدید هیپوسپادیاس (Hypospadias) ، نیاز به چندین بار جراحی است و هیچ وقت هم آلت تناسلی شکل کاملاً طبیعی پیدا نخواهد کرد. در مواردیکه هیپوسپادیاس خیلی خفیف است و سوراخ مجرای ادرار چند میلی متر پائین تر بر روی کلاهک آلت تناسلی باز شده است، نیاز به درمان وجود ندارد.
برای هر درجه از هیپوسپادیاس روشهای جراحی بسیاری وجود دارند و بستگی به شرایط بیمار و تجربه جراح، عمل جراحی مناسب پس از مشورت با خانواده انتخاب می شود. معمولاً این جراحی را افرادی انجام می دهند که دارای تجربه کافی در جراحی هیپوسپادیاس هستند. بهترین سن عمل جراحی ما بین 3 ماهگی تا یک سالگی است.
کانال تلگرام بیماریهای ارولوژی:
https://telegram.me/urologicaldiseasedrsafarinejad
کانال تلگرام مخصوص باروری و ناباروری:
https://t.me/nabarvaridrsafarinejad
کانال تلگرام مخصوص سلامت جنسی:
https://t.me/salamatjensidrsafarinejad
کانال تلگرام مخصوص زگیل تناسلی:
https://t.me/zegiltanasolidrsafarineiad
کانال تلگرام مخصوص ترانسها:
https://t.me/Iraniantransgender
کانال کاربرد لیزر اربیوم یاگ
https://t.me/erbyaglaserdrsafarinejad
کانال بیماریهای آمیزشی
